Nisan 2015
Sesli Kitap:
“Hörspiel” sesli kitabın Almanca adı. Hören = Duymak, Spiel= Oyun, yani dinleme-duyma oyunu.
Bizim radyoda dinlediğimiz hikayeler, hatta radyo tiyatroları Hörspiel grubuna giriyor diyebiliriz.
Avusturya’da eğitime başlamış şimdi 28 yaşında olan kızımla tanıdım “Hörspiel”leri, o zaman kasetten dinletiyorduk. “Hörspiel” mevcut bir hikayenin, masalın dinlenecek şekilde vurgulamalarla, tonlamalarla, efektlerle anlatılması değildi sadece. Aynı zamanda dinleyenin merakını uyandırıcı, hayal gücünü geliştirici nitelikte oluyordu. Şöyle söyleyeyim, örneğin ıhlamur ağacı ile ilgili bir hikaye dinletiyorsunuz, ve dinleti ile ıhlamur ağacını öyle tasvir ediyorsunuz ki çocuk ıhlamur ağacına dokunmak, incelemek, onla ilgili hayaller kurup, şarkılar, şiirler, tekerlemeler uydurabiliyor.
Sesli kitabı dinleyen çocuğun eline bir de onun dokunabileceği, sesli kitabı interaktif hale getirecek malzemeleri verdiğinizde, dinlemek dışında aynı zamanda dokunmak, yapmak da mümkün oluyor, yazdığım sesli kitap“Topaç Topi’nin turu" örneği gibi. Bu da beynin aynı anda farklı şekillerde çalışmasını da sağlıyor.
Sesli kitap aynı zamanda bir lisanın doğru telaffuzunun dinlenilmesini de sağlıyor. Doğru telaffuzu hafızasına yerleştiren çocuk, o telaffuzu taklit ediyor. Lisan öğrenmekte de çok etkili sesli kitap. Bir de tabii görme engelliler için çok önemli.,
Sesli kitaplar bir şeyi tek başına öğrenmek, (bilgisayar kullanmadan)için de çok faydalıdır. Mevcut bir kayıdı tekrar tekrar dinleyebilir, hayal gücüyle de birleştirir çocuklar.
Bir de tabii sesli kitabı, yürürken, ütü yaparken, yemek yaparken, yani hareket halindeyken dinleyebiliriz.
Waldorf pedagojisinden sesli kitaba
Waldorf pedagojisinde okul öncesinde masallar çok büyük önem taşır. Yuva öğretmeni çok iyi bir masal anlatıcısı, masal tiyatrocusu olmalıdır. Örtülerden, tahta parçalarından, yünden el yapımı hayvancıklarla öğretmen tarafından estetik bir şekilde masal sahnesi oluşturulur, masalda çocuklar öğretmenin hareket ettirdiği takip ederler, ama aynı zamanda o masal çocuklara okunarak dinletilir. Ve aynı masalı çocuklar uzun süre tekrar tekrar dinlerler, öyle ki onlar da kendi -aralarında oyun oynarken, öğretmenlerini taklit eder ya da kendilerine göre masalı yorumlarlar. Çocuklar ritim ve tekrarla öğrenirler.
Rol oyunları ve evcilik:
Waldorf pedagojisinde rol oyunlarına çok önem veriliyor. Okul öncesinde masallar rol oyunları ile de canlanabilir. Türkiye’de genelde rol oyunları tabiri kullanılmaz. “drama” altında geçer rol oyunları. Ama evcilik de bir rol oyunudur, öğretmencilik de doktorculuk da.
Rol oyunları çocukların küçük yaştan itibaren empati duygusunu da geliştirir. Çünkü kimi zaman kurbağa olurlar, kimi zaman horoz , kimi zaman cadı, kimi zaman prenses ve o role girerler.
Çocuklarımın ikisi de okumayı ve yazmayı ilk olarak Almanca öğrendiler. Onların ilk okuma öğrenmelerini hatırlıyorum. Verilen okumalarda hep diyaloglar vardı, fabellar mesela, ve çocuklar okuma esnasında doğrudan vurgulamaya geçiyorlardı, ve vurgulamaların olduğu, çeşitli konuşturulmaların geçtiği okumalar sesli okumalar şeklinde gerçekleşiyorlardı. Kendilerini kimi zaman anlatıcı, kimi zaman bir tiyatrodaki gibi oyuncu halinde okumalarını gerçekleştiriyordu, bu da o metne daha iyi konsantre olmalarına , ve daha iyi, içselleştirerek aktarmalarına sebebiyet vermekte.
Çeşitli diyalogların, konuşmaların geçtiği metinler Almancası -Direkte Rede çok önemlidir, okul öncesi ve ilk okuma döneminde de. Waldorf pedagojisinde tiyatral etkinlikler de büyük önem taşır. Öyle ki 10. Sınıfta bir tiyatro oyununu öğrenciler A dan Z ye sergilerler. 1. Sınıftan itibaren hareketle, müzikle iki ayrı yabancı lisanı birden öğrenmeye başlarlar çocuklar.
Gelelim tekrar sesli kitaba...Waldorf'da çocuklar masalları izlerler öğretmenlerinin kurduğu masa tiyatrosundaki masalı, dinlerler,defalarca, her gün aynı masalı, resimli masal kitapları yoktur erken çocukluk döneminde. Dinlemeyi, kulak vermeyi, hep görsellerin etkisinde kalmaktan kaçınmayı denesek mi acaba, sesli kitap da bunun bir aracı olabilir mi? En azından çocuklar için "müzikli, sözlü dinlemeler" gerekli diye düşünüyorum.(Waldorf pedagojisi ile ilgili Türkçe bilgilere Eğitim Sanatı dostları derneğinden ulaşabilirsiniz.)
Comentários